Uniwersytet Morski w Gdyni UMG

Przemówienie JM Rektora Uniwersytetu Morskiego w Gdyni z okazji Święta Szkoły 2023

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

gorąco witam w murach Uniwersytetu Morskiego w Gdyni na uroczystym otwartym posiedzeniu Senatu z okazji Święta Szkoły.

103 lata temu w Tczewie uroczyście podniesiono biało-czerwoną banderę na gmachu Szkoły Morskiej. 8 grudnia to dzień wyjątkowy dla nas i całego szkolnictwa morskiego w Polsce. Tak jak nasza fregata szkolna „Dar Młodzieży” jest kontynuatorem tradycji żaglowca „Lwów”, a później „Daru Pomorza”, tak my, jako społeczność Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, mamy ten przywilej i zaszczyt pielęgnować oraz kontynuować misję, którą rozpoczęli wykładowcy i studenci w Tczewie, jednym słowem pionierzy Polski Morskiej Handlowej. Ich pamięć uczciliśmy w tym roku rejsem „Daru Młodzieży”, który 100 lat później popłynął trasą wspomnianego już „Lwowa”. Był to pierwszy statek pod biało-czerwoną banderą, który przekroczył równik. Było to w 1923 roku w rejsie szkoleniowym do Brazylii. 28 września br. dowodzony przez komendanta kpt. ż.w. Rafała Szymańskiego „Dar Młodzieży” ze studentami II roku Wydziału Nawigacyjnego na pokładzie, około 200 mil od wybrzeży Brazylii pokonał równoleżnik „zero”, oddając hołd „kolebce nawigatorów” – bo taki przydomek nosił „Lwów” – nasz pierwszy statek szkolny.

Przy okazji warto też wspomnieć o sukcesach sportowych naszej białej fregaty w tegorocznych regatach The Tall Ships Races i The Tall Ship Races Magellan – Elcano. Podczas ceremonii zamknięcia International Sail Training & Tall Ships Conference 2023 zorganizowanej w listopadzie br. w Dunkierce „Dar Młodzieży” został uhonorowany jedną z najbardziej prestiżowych nagród żeglarskich na świecie Sultan Qaboos Sailing Trophy. Panie kapitanie, serdecznie gratuluję! Proszę przekazać załodze oraz studentom odbywającym swoje rejsy szkoleniowe moje wyrazy uznania.

Wracając jednak do poprzedniego wątku rejsu na równik, który zorganizowaliśmy z inicjatywy niedawno zmarłego dyrektora Działu Armatorskiego prof. Bogumiła Łączyńskiego, tym krótkim rysem historycznym chciałbym podkreślić, jak istotne dla naszej społeczności jest pielęgnowanie tradycji, która jest przecież niczym innym jak międzypokoleniowym pomostem między przeszłością, a teraźniejszością.

Chciałbym serdecznie podziękować Państwu, że znaleźliście czas, aby być dzisiaj tutaj z nami, by wspólnie razem świętować. 8 grudnia to święto szczególne – jest to rocznica oficjalnego rozpoczęcia nauki w naszej Uczelni, po zakończeniu działań wojennych w wojnie polsko-sowieckiej.

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

koniec roku to czas podsumowań oraz planowania tego, co ma się wydarzyć w przyszłości. Temu chciałbym poświęcić swoje przemówienie. Nie sposób wymienić wszystkie sukcesy, których autorami w mijającym roku byli studenci i pracownicy naszej Uczelni. Poznacie ich, Szanowni Państwo już za chwilę, kiedy to wręczone zostaną nagrody, odznaczenia i wyróżnienia. Wszystkim nagrodzonym chciałbym serdecznie pogratulować i podziękować za ciężką pracę na rzecz Uniwersytetu Morskiego i Polski morskiej.  

Tradycyjnie spotykamy się w Auli im. kpt. ż.w. Tadeusza Meissnera, choć pierwotnie zarysowany plan zakładał, że tegoroczne grudniowe święto obchodzić będziemy po raz pierwszy w Gdańsku, w nowo oddanym do użytku Centrum Offshore UMG. Niezwykle istotna inwestycja, zarówno dla Uczelni jak i krajowego sektora morskiej energetyki wiatrowej praktycznie zakończyła się. Jednak jeszcze chwilę musimy poczekać, abym mógł zaprosić Państwa do nowej siedziby Instytutu Morskiego UMG. Jestem przekonany, że nastąpi to już na początku przyszłego roku. Skoro o inwestycjach mowa, to na ostatniej prostej jest budowa Centrum Sportu i Rekreacji. Liczę, że wiosną pochwalimy się nowoczesnym obiektem, na który od wielu lat tak bardzo czekają studenci i cała nasza społeczność akademicka. W tym miejscu chciałbym serdecznie podziękować kanclerzowi, Panu Filipowi Malacie, jego najbliższym współpracownikom i podległym służbom za kreatywność, zapał, entuzjazm i zaangażowanie. Obie inwestycje były i są realizowane zgodnie z planem, co wcale nie było i nie jest takie proste i oczywiste w tych trudnych czasach.

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

w mijającym roku do grona osób szczególnie zasłużonych dla naszej Alma Mater dołączył obecny tu Doktor Honoris Causa Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, nasz wielki przyjaciel Profesor Hans Rummel z Hochschule Bremerhaven. Z wielką przyjemnością chciałbym poinformować, że z mojej rekomendacji Senat Uniwersytetu Morskiego w Gdyni w dniu 16 listopada br. przyjął uchwalę w sprawie nadania tytułu doktora honoris causa prof. Bradfordowi Parkinsonowi ze Stanford University, nazywanemu „ojcem Globalnego Systemu Nawigacyjnego GPS”. Dodam, iż we wtorek 28 listopada w Audytorium Maximum na Wydziale Nawigacyjnym podczas cotygodniowego spotkania Stowarzyszenia Kapitanów Żeglugi Wielkiej odbyła się prezentacja filmu poświęconego tej wielkiej postaci. W pokazie tym licznie uczestniczyli także studenci Wydziału Nawigacyjnego. Uroczystość wręczenia dyplomu odbędzie się w przyszłym roku. Dokładny termin tego wydarzenia jest właśnie ustalany przez przebywającego w Stanach Zjednoczonych nowego dyrektora Instytutu Morskiego UMG, prof. Krzysztofa Czaplewskiego. To wielki zaszczyt, że tak wybitni naukowcy przyjmują od nas najwyższe wyróżnienie w świecie akademickim.

Konsekwentnie rozwijamy współpracę międzynarodową, w tym roku gościliśmy delegacje rządowe i akademickie z wielu krajów. Dwa tygodnie temu odwiedził nas Rektor-Komendant Admirał Boyan Mednikarov z bułgarskiej uczelni - Nikola Vaptsarov Naval Academy. Wspólnie myślimy o zacieśnieniu współpracy m.in. poprzez utworzenie konsorcjum europejskich uczelni morskich. Przypomnę, że od lutego tego roku oficjalnie liderujemy Międzynarodowemu Stowarzyszeniu Uniwersytetów Morskich IAMU, a ja mam zaszczyt przewodniczyć temu stowarzyszeniu zrzeszającemu 74 uczelnie i instytucje z wszystkich kontynentów odpowiedzialne za szkolenie morskie na poziomie akademickim.

O jakości, jaką oferujemy, może świadczyć fakt, że pracownicy naszego Uniwersytetu ponownie znaleźli się na liście 2% najbardziej wpływowych naukowców Stanford University, a stypendia Ministra Edukacji i Nauki otrzymują nasi młodzi naukowcy. Kilka dni temu Polska Akademia Nauk ogłosiła wyniki wyborów do Komitetów Naukowych PAN. W tym prestiżowym gronie znalazło się sześciu profesorów naszej Uczelni, w tym dwie osoby wybrane zostały do dwóch komitetów jednocześnie. W sumie będziemy reprezentowani w aż pięciu komitetach „panowskich”. W tym roku, co mogę powiedzieć z dumą, nasza kadra powiększyła się o dwóch profesorów. Raz jeszcze chciałbym pogratulować profesorowi Krzysztofowi Czaplewskiemu oraz profesorowi Ireneuszowi Czarnowskiemu.

Z satysfakcją odnotowujemy stały wzrost pozycji naszej Uczelni na przestrzeni ostatnich lat w prowadzonym przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy” Rankingu Uczelni Akademickich, choć przyznawane nam miejsce pozostawia wciąż duży niedosyt. O wiele lepiej jesteśmy postrzegani na tle innych uczelni morskich, już nie tylko w kraju czy w Europie, ale na świecie. Organizowana przez nas Międzynarodowa Konferencja TransNav on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation na trwałe wpisała się w kalendarz największych morskich imprez naukowych na naszym kontynencie.

Z wielką przyjemnością w październiku podczas Międzynarodowych Targów Morskich „Baltexpo” osobiście odebrałem w imieniu naszej Uczelni prestiżowe wyróżnienie „Złotą Kotwicę” w kategorii offshore. Nagrodę przyznano za „edukację i badania na potrzeby morskiej energetyki wiatrowej”. Podczas konferencji podsumowującej zakończenie udzielania pozwoleń na offshore wind farm, zorganizowanej 2 października br. w Warszawie przez Ministerstwo Infrastruktury, jak również podczas wrześniowego Forum Ekonomicznego w Karpaczu, a także podczas październikowego Forum Gospodarki Morskiej w Gdyni, miałem okazję w panelach dyskusyjnych przekazać uczestnikom tych wydarzeń, jak ważną rolę w procesie energetycznej transformacji kraju pełni nasza Uczelnia. Poprzez działalność dydaktyczną, naukową, szkoleniową i doradczą wspieramy proces dywersyfikacji źródeł energii, a zwłaszcza rozwój sektora morskiej energetyki wiatrowej. Na podkreślenie zasługuje szczególnie działalność ekspercka Instytutu Morskiego UMG w kontekście prowadzonych badań środowiskowych związanych z MEW (morską energetyką wiatrową) oraz nasza działalność wspólnie z prof. Samborem Guze w ramach Rady Koordynacyjnej ds. MEW przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

pamiętamy również, aby z naszych inicjatyw mogła korzystać lokalna społeczność. Przykładem takich działań jest otwarty dwa miesiące temu jeden z największych w kraju „Zielony Punkt Kontrolny”. Realizacja projektu, którego pomysłodawcą i głównym wykonawcą był dr inż. Piotr Kopacz z Katedry Nawigacji, możliwa była dzięki współpracy z Nadleśnictwem Gdańsk. Powstała w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym, w bliskim sąsiedztwie Uczelni, gęsta sieć punktów kontrolnych może być wykorzystywana do celów sportowych, rekreacyjnych, ale też i dydaktycznych.

Współpracujemy z największymi i najważniejszymi podmiotami gospodarczymi na rynku polskim, są to zarówno firmy lokalne, jak i globalne. Długa lista naszych partnerów znajduje się na naszej stronie internetowej. Możemy pochwalić się, że tylko w ostatnich dniach podpisaliśmy porozumienie z firmą Schneider Electric Polska, prowadzimy zaawansowane rozmowy z Boeing Poland, Caterpillar Marine, Kongsberg oraz stocznią Wärtsilä, nie wspominając o największych firmach armatorskich. Co istotne, największymi beneficjentami tych nawiązanych relacji między biznesem, a Uczelnią będą nie tylko nasi naukowcy, ale przed wszystkim aktualni i przyszli studenci Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.

Za trzy tygodnie kończy się rok 2023, a my wciąż nie mamy pewności, czy obowiązujące aktualnie założenia i kryteria ewaluacji jakości działalności naukowej zostaną zachowane przy ocenie w 2026 roku. Wraz z dziekanami wydziałów, dyrektorem Instytutu Morskiego oraz menedżerami dyscyplin stale monitorujemy aktualny dorobek naukowy pracowników w dyscyplinach, które Uniwersytet Morski w Gdyni zamierza poddać ocenie w najbliższej ewaluacji, za co wszystkim Państwu serdecznie dziękuję. Będąc niemalże na półmetku obecnego okresu ewaluacji, wspólnie z prorektorem ds. nauki prof. Dariuszem Barbuchą oraz prorektorem ds. współpracy i rozwoju prof. Tomaszem Tarasiukiem jeszcze w tym roku zaproponujemy zmiany w regulaminie nagród i premii Rektora, których celem będzie jeszcze większe wzmocnienie motywacji nauczycieli akademickich do publikowania wyników swoich badań w renomowanych, wysoko punktowanych czasopismach naukowych,  komercjalizacji tych wyników oraz ubiegania się o środki na badania naukowe pochodzące ze źródeł zewnętrznych. Zakładamy, że jakość osiągnięć naukowych naszych pracowników i zespołów badawczych umożliwi uzyskanie przez UMG wysokich kategorii naukowych za dwa lata. Wiele obiecujemy sobie po powołanym do życia na początku roku Centrum Transferu Technologii.

Zespół prawników kończy też prace związane z nowelizacją Regulaminu pracy oraz Regulaminu wynagradzania pracowników Uniwersytetu Morskiego. Stosowne zarządzenia zostaną wprowadzone jeszcze w tym roku.

Czas pokazał, że podjęte przez nas decyzje o uruchomieniu nowych kierunków i specjalności studiów okazały się strzałem w dziesiątkę. Prowadzone przez Centrum Morskiej Energetyki Wiatrowej studia Executive Offshore Wind MBA, choć funkcjonują dopiero od niespełna dwóch lat, mają już swoją renomę, a za kilka miesięcy nasze mury opuszczą pierwsi absolwenci, którzy otrzymają międzynarodowy dyplom Executive Master of Business Administration wydany przez Uniwersytet Morski w Gdyni.

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

dzisiaj stoimy przed kolejnym wyzwaniem i kolejnym celem do osiągnięcia. Tym razem jest nim żegluga autonomiczna. Pierwsze morskie autonomiczne statki nawodne MASS (Maritime Autonomous Surface Ship) już pływają, natomiast wyzwaniem przyszłości jest żegluga autonomiczna, czyli zagadnienie znacznie szersze, wymagające międzynarodowej standaryzacji w kontekście nie tylko technologicznym, ale także – a może przede wszystkim – prawnym, z uwzględnieniem oczywiście czynnika ekonomicznego, ekologicznego i bezpieczeństwa na morzu – umożliwiając swobodne poruszanie się statków autonomicznych na wodach całego świata.

Na zorganizowanym w ubiegłym tygodniu w dniu 30 listopada ogólnouczelnianym seminarium poświęconym żegludze autonomicznej zwróciliśmy uwagę na szczególną misję, rolę i zadania stojące przed Uniwersytetem jako wyższą uczelnią morską, która w spektrum swoich aspiracji, zainteresowań i działań, zarówno odnośnie badań naukowych, jak i kształcenia, musi mieć wszystko, co się dzieje na morzu, co związane jest z rozwojem technologii morskiej, krótko mówiąc, która musi obserwować, kontrolować i reagować na to, co się dzieje w światowym shippingu, ale także przewidywać, co może się wydarzyć na morzu w niedalekiej przyszłości, za lat pięć, dziesięć i więcej. Żegluga autonomiczna jest obszarem coraz śmielej zagospodarowywanym przez uczelnie morskie na całym świecie – tworzone są nowe laboratoria, zakłady, katedry, instytuty, uruchamiane są nowe kierunki i specjalności, realizowane są coraz bardziej wyrafinowane projekty badawcze. Zdecydowanie uważam, iż w tym kierunku powinien podążyć również Uniwersytet Morski w Gdyni, bowiem światowy shipping już wkrótce będzie potrzebował specjalistów w zakresie obsługi statków bezzałogowych, a uruchomienie studiów w tym zakresie może zaowocować na przestrzeni kilku lat zainteresowaniem naszą Uczelnią studentów z całej Europy. Oczywiście stanie się to tylko wtedy, jeśli właściwie zdołamy teraz rozpoznać i nadal będziemy trafnie rozpoznawać zapotrzebowanie rynku i dominujące trendy rozwoju w gospodarce morskiej.

Jako liderzy International Association of Maritime Universities (IAMU), chcąc nie chcąc, jesteśmy na świeczniku - oczy całego morskiego świata, a przynajmniej uczelni morskich zrzeszonych w IAMU, są zwrócone w naszym kierunku, oczekując od nas inicjatywy i impulsów do wspólnego działania.

Wiele obiecuję sobie po powołanym niedawno do życia Think Tanku im. Rafała Stepnowskiego, zwłaszcza w kontekście zarysowanej na pierwszym spotkaniu Rady Think Tanku koncepcji umiędzynarodowienia i pozycjonowania tej inicjatywy w szerokim kontekście światowym, fokusowanym na początek na rynek amerykański. Przypomnę, iż sygnatariuszami tego porozumienia są rektorzy dziesięciu polskich uczelni technicznych działających w sektorze kosmicznym, morskim i lotniczym. Listopadowe spotkanie dostarczyło argumentów, że zbudowanie polskiego Think Tanku w ekosystemie światowym jest nie tylko możliwe, ale wielce pożądane. Mam nadzieję - obawiam się, że może zabrzmi to teraz trochę górnolotnie - że dane nam będzie wspólnie realizować niełatwy, pełen wyzwań i niepewności, ale ambitny i potrzebny naszej Ojczyźnie, a także polskiej nauce projekt budujący na różnych poziomach naszą suwerenność technologiczną i autorytet międzynarodowy.

Jak już wspomniałem na początku swego wystąpienia, nasza Uczelnia ma piękną historię, dbamy o kultywowanie zwyczajów i tradycji morskich, pielęgnując pamięć o naszych pracownikach i absolwentach, czego wyrazem są między innymi pozycje książkowe, które wydajemy. Dziś będziemy „wodować” kolejną książkę, której autorkami są Panie: Małgorzata Sokołowska i Joanna Stasiak. „Słownik biograficzny absolwentów Państwowej Szkoły Morskiej na uchodźstwie w Anglii 1940-1945" to trzecia część cyklu biograficznego. Po „Słowniku biograficznym absolwentów Szkoły Morskiej w Tczewie 1922-1930 – Tczewiacy” i „Słowniku biograficznym absolwentów Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni 1931-1939 – Gdyniacy” opracowane zostały życiorysy absolwentów Szkoły Morskiej na uchodźstwie, to jest w Londynie i Southampton – tam, gdzie podczas wojny nasza Uczelnia kontynuowała swą edukacyjną misję.

W jednym niemal czasie na terenie Wielkiej Brytanii pod koniec września 1939 roku znalazły się dwie grupy naszych uczniów – tych z „Daru Pomorza” i tych z „Chrobrego”. Byli to zaokrętowani na letnie rejsy ćwiczebne 17-21-latkowie, których wojna nie tylko oderwała od nauki, ale także od ojczyzny i rodzin. Dołączyli do nich ci, którym udało się dostać na Wyspy Brytyjskie innymi drogami. Autorki Małgorzata Sokołowska i Joanna Stasiak starały się prześledzić ich losy. Dzięki „Tczewiakowi” kpt. ż.w. Konstantemu Kowalskiemu – jego zapałowi, pracowitości i talentowi organizacyjnemu, jak również dzięki grupie jego współpracowników oraz odpowiedzialnym za szkolnictwo morskie członkom rządu RP na obczyźnie, dziś z dumą możemy mówić, że Szkoła Morska nie przerwała swej działalności, kształcąc zarówno oficerów pokładowych, jak i mechaników dla Polskiej Marynarki Handlowej, walczącej u boku aliantów najpierw z niemieckim agresorem, następnie także z Japończykami na Pacyfiku.

Chciałbym w przyszłym roku doprowadzić do szczęśliwego finału projekt, który chodzi mi po głowie już od czasu pandemii, by w czterech szkołach na terenie Wielkiej Brytanii wmurować tablice dla upamiętnienia, że w tych budynkach w czasie wojny kontynuowana była nauka naszych studentów.

Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,

liczę, że dzisiejsze święto będzie znakomitą okazją do wspomnień i wzruszeń. Wszystkim absolwentom, studentom, doktorantom, pracownikom dydaktycznym i administracyjnym życzę, by zawsze czuli się częścią naszej morskiej wspólnoty, pamiętając, że o ducha tej wspólnoty należy dbać każdego dnia, nie tylko od święta. Korzystając z okazji, zapraszam, by w najbliższą niedzielę w gronie najbliższych odwiedzić naszą szkolną fregatę. Od godz. 10:00 do 17:00 trwać będzie Dzień Otwarty „Daru Młodzieży”, po godzinie 16:00 pod pokładem będzie można wysłuchać kolęd w wykonaniu naszego uczelnianego chóru pod kierownictwem dr. Karola Hilli, a o 17:00 wraz z prezydentem Gdyni dr. Wojciechem Szczurkiem i komendantem statku kpt. ż.w. Rafałem Szymańskim oraz dyrektorem Działu Armatorskiego i Praktyk Morskich UMG kpt. ż.w. Dariuszem Jellonnkiem odpalimy wspólnie rozwieszoną na grotmaszcie najwyższą choinkę w Trójmieście. To już taka nasza grudniowa tradycja.

Raz jeszcze gratuluję wszystkim, którzy zostaną za chwilę uhonorowani, odznaczeni i nagrodzeni. Dziękuję za Wasze wsparcie i wielkie zaangażowanie. Wspólnie możemy dokonać rzeczy wielkich. Życzę Państwu dalszych sukcesów.

Na zakończenie swego wystąpienia, być może Państwa zaskoczę, być może zdziwi Państwa, że wybrałem dzisiejszą naszą uroczystość, by poinformować, iż podjąłem decyzję, że będę ubiegać się w przyszłorocznych wyborach o ponowny wybór na rektora naszej Alma Mater. Moim hasłem przewodnim i głównym celem, jaki zamierzam postawić sobie, będzie dalsze umiędzynarodowienie naszej Uczelni, we wszelkich możliwych obszarach. Chciałbym znacznie szerzej uchylić drzwi, udostępnić mury naszej Uczelni wraz z naszą bogatą infrastrukturą i potencjałem dydaktycznym oraz naukowo-badawczym zagranicznym studentom i doktorantom pochodzącym głównie z państw afrykańskich, Europy Środkowej oraz Dalekiego Wschodu. Tych, którzy w dobie niżu demograficznego, podobnie jak ja, widzą w tym szansę dla dalszego rozwoju naszej Uczelni i pełnego wykorzystania naszego potencjału, zapraszam do bliskiej współpracy oraz wspólnego wykreowania planu i strategii na najbliższe lata. Z radością i dużym zainteresowaniem powitam wszelkie nowe inicjatywy zgłaszane w tym zakresie.                                                     

Dziękuję za uwagę!