Uniwersytet Morski w Gdyni UMG

Kpt. ż.w. Kazimierz Jurkiewicz

Dyrektor Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni 
w latach 1967 - 1969

Szkoła i doświadczenie na morzu

Urodził się 12 marca 1912 r. w Goraju Lubelskim. Szkołę podstawową ukończył w Warszawie, a gimnazjum humanistyczne – w Kraśniku.

Już jako gimnazjalista interesował się tematyką mor­ską – prenumerował „Morze” i „Żeglarza Polskiego”, będąc harcerzem dwukrotnie brał udział w morskich obozach szkoleniowych.

W 1931 r. zdał egzamin i został przyjęty do Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni. W 1934 r. ukończył Wydział Nawigacyjny PSM z wysoką lokatą. Komendant „Daru Pomorza” kpt. ż.w. Konstanty Maciejewicz zapropo­nował wówczas wyróżniającemu się absolwentowi stanowisko instruktora na Białej Fregacie w czasie jej podróży dookoła świata.

Po powrocie z historycznego rejsu Kazimierz Jurkiewicz odbył roczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu.

Następnie zamustrował na m.s. „Piłsudski” jako star­szy marynarz, później bosman, by w 1937 r. powrócić na „Dar Pomorza” – na stanowisko IV oficera, które zajmował do wybuchu II wojny światowej.

Służba w czasie II wojny światowej

Pod koniec sierpnia 1939, wobec zbliżającej się wojny, żaglowiec został skierowany do Sztokholmu, gdzie pozostał przez całą wojnę pod opieką siedmiu człon­ków załogi. 8 września 1939 r. samolot Polskich Linii Lotniczych (dowodzony przez brata słuchacza PSM Tadeusza Wysiekierskiego) zabrał ze Sztokholmu pierwszą grupę 11 uczniów. Miał wrócić po następne, jednak pogarszająca się z dnia na dzień sytuacja unie­możliwiła dalszą ewakuację.

Kazimierz Jurkiewicz znalazł się w grupie tych, któ­rzy odlecieli ze Szwecji do Rygi, stamtąd do Święcian, gdzie otrzymali przydziały do odpowiednich jed­nostek Wojska Polskiego. Okazało się jednak, że jednostka Jurkiewicza została rozbita.

Czas II wojny światowej Kazimierz Jurkiewicz spędził m.in. w Zalesiu Górnym koło Warszawy, podejmując różne prace zarobkowe, np. jako drwal czy robotnik budowlany.

Dar Pomorza i Zew Pomorza

We wrześniu 1945 r. powrócił do Gdyni, do PSM. 7 listopada tego roku protokolarnie, z polecenia kpt. ż.w. Konstantego Maciejewicza, przejął statek szkolny od PMW (od kpt. mar. Eugeniusza Gąsiorowskiego).

Od października 1945 do sierpnia 1951 r. był I oficerem na „Darze Pomorza”; następnie przeniesiony został na stanowisko kapitana statku szkolnego „Zew Morza”.

Od 1947 r. był ławnikiem Izby Morskiej w Gdyni, a od 1952 – zastępcą delegata ministra żeglugi przy Odwoławczej Izbie Morskiej w Gdyni.

W 1951 r. uzyskał dyplom kapitana żeglugi wielkiej. W latach 1947-1952 był nauczycielem w PSM w Gdyni i PSM w Szczecinie, uczestniczył w pracach komisji programowej.

W 1953 r. został komendantem „Daru Pomorza” – dowodził statkiem do przejścia na emeryturę w 1977 r. Pod jego dowództwem Biała Fregata m.in. wyruszyła w pierwszy powojenny rejs transatlantycki do Kanady (wystawa Expo ’67), brała udział w Operacji Żagiel ’72 i zwyciężyła w swojej klasie i w ogólnej klasyfikacji regat, w Operacji Żagiel ’74, na trasie Kopenhaga- Gdynia, zajęła trzecie miejsce w końcowej klasyfikacji, a także uczestniczyła w Operacji Żagiel ’76 (trzecie miejsce w klasyfikacji ogólnej) i obchodach 200-lecia Stanów Zjednoczonych.

Dyrektor Państwowej Szkoły Morskiej

Od grudnia 1967 r. do kwietnia 1969 r. Kazimierz Jurkiewicz był dyrektorem PSM w Gdyni. Jednocześnie pełnił funkcję komendanta fregaty. W tym okre­sie połączono administracyjnie Państwową Szkołę Morską w Gdyni z Państwową Szkołę Rybołówstwa Morskiego. PSM zyskała nowe zabudowania przy al. Zjednoczenia na molo Południowym, jak i statek „Jan Turlejski”. Ogłoszone zostało rozporządzenie Rady Ministrów o przekształceniu PSM w Gdyni i Szczecinie w wyższe szkoły morskie. Zaś „Dar Pomorza” w rej­sie szkoleniowym (w którym portem docelowym była Odessa) w czerwcu 1968 r. przeszedł przez Dardanele pod żaglami (jak „Lwów” w 1928 r., gdy komendantem był Konstanty Maciejewicz).

Inne osiągnięcia i publikacje

Od 1975 r. Kazimierz Jurkiewicz był konsultantem ds. budowy żaglowców, np. w Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku czy Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Aktywnie działał też na rzecz budowy następcy Białej Fregaty, był głównym konsultantem w czasie jego projektowania. Małżonka kapitana – Helena została matką chrzestną „Daru Młodzieży”.

Pięć lat po przejściu na emeryturę, w 1982 r., został pierwszym kustoszem statku-muzeum Centralnego Muzeum Morskiego „Dar Pomorza”.

Był autorem publikacji jak np. Konserwacja statku, Podstawowe wiadomości z wiedzy okrętowej, Wyszkolenie szalupowe czy Instrukcja szkolenia żaglo­wego na „Darze Pomorza”.

Został uhonorowany licznymi odznaczeniami, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Jego imię nosi Szkoła Podstawowa nr 39 w Gdyni oraz ulica w gdyńskiej dzielnicy Chwarzno-Wiczlino. Zmarł 20 stycznia 1985 r. Został pochowany na Cmentarzu Witomińskim.