Uniwersytet Morski w Gdyni UMG

Kpt. ż.w. Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz

Dyrektor Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni 
w latach 1945 - 1947

Kapitan Kapitanów

"Kapitan Kapitanów”, ostatni komendant „Lwowa” i pierwszy „Daru Pomorza”, dyrek­tor Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni oraz w Szczecinie. Urodził się 11 listopada 1890 r. w Niemirowie na Podolu.

Po ukończeniu szkoły realnej uczył się w Piotrowskim Korpusie Kadetów w Połtawie, a następnie w Morskim Korpusie Kadetów w Petersburgu. Odbył praktykę na szkolnym okręcie „Rynda”, na krążowniku „Rossija” oraz na fregacie „Wiernyj”. Po zdaniu egzaminu teo­retycznego i praktycznego zaokrętował na krążownik „Rurik” w czerwcu 1911 r., a w sierpniu tego roku – na statek szkolny „Aurora”.

Okres wojenny

W 1912 r. został oficerem nawigacyjnym na kano­nierce „Siwucz”, od marca 1913 służył na krążowniku „Rurik”, na jego pokładzie brał udział w operacjach wojennych. Sukcesem zakończyły się też starania Konstantego Maciejewicza o przyjęcie do Oficerskiej Szkoły Podwodnego Pływania – ukończył ją w 1916 r. Dowodził krótko żaglowym statkiem „Musson”, po czym był oficerem na krążowniku „Rurik”.

W listopadzie 1916 r. objął stanowisko starszego ofi­cera i zastępcy dowódcy na okręcie podwodnym „AG 15”, który zatonął w 1917 r. Dzięki bohaterskiej posta­wie Maciejewicza uratowało się kilku członków załogi. Okręt wydobyto z dna morza, wyremontowano, a Konstanty Maciejewicz został jego dowódcą.

Po wojnie, zdemobilizowany, pracował w Połtawie, w Monopolu Zbożowym, następnie w Centralnym Biurze Likwidacji Urzędów Wojskowych.

Do kraju powrócił w 1921 r. – początkowo pracował w majątku niedaleko Brześcia Litewskiego, ale już następnego roku podjął pracę w tczewskiej Szkole Morskiej – jako wychowawca, a nieco później, jako starszy oficer na „Lwowie”. W 1926 r. został trzecim (i ostatnim), po Tadeuszu Ziółkowskim i Mamercie Stankiewiczu, komendantem żaglowca.

Komendant „Daru Pomorza”

W grudniu 1929 r. Konstanty. Maciejewicz, na czele części przyszłej załogi zakupionego nowego statku szkolnego „Pomorze” (później „Dar Pomorza”), w skład której wchodzili: Jan Kaleta, Józef Grzelak, Tadeusz Klusiewicz i Tadeusz Meissner, przybył do Saint Nazaire, by przeholować statek do stoczni w Nakskov. Holowanie odbyło się w szalejącym sztor­mie, w dramatycznych okolicznościach, ale 9 stycznia 1930 r. statek szczęśliwie zacumował w porcie Nakskov.

Zostawszy komendantem „Daru Pomorza”, dowodził nim m.in. podczas rejsów (pierwszych w historii bia­ło-czerwonej bandery) – dookoła świata, którego był inicjatorem (od 16 października 1934 do 3 września 1935), oraz w czasie 8-miesięcznej podróży (rozpo­czętej 15 września 1936 r.), podczas której fregata przeszła pod żaglami wokół przylądka Horn. Wyczyn ten kapitan opisał w artykule „Przez Cape Horn”, w miesięczniku „Morze” (1937 nr 7).

Nowe stanowisko

W czerwcu 1938 r. powierzono Maciejewiczowi nowe stanowisko – został kierownikiem zawodowych kursów dla marynarzy i rybaków, a rok później – inspektorem Szkoły i pierwszym zastępcą dyrektora (Stanisława Koski). Po mobilizacji S. Koski pod koniec sierpnia 1939 r. został dyrektorem PSM.

II Wojna Światowa

Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Gdyni przez niemieckiego okupanta został aresztowany przez gestapo, pracował przymusowo w niemiec­kim gospodarstwie rolnym w Nidowie koło Gdańska, a w październiku 1939 r. trafił do obozu w Stutthofie. Zwolniony w grudniu tego roku, dzięki staraniom Matyldy Ledóchowskiej, wyjechał z rodziną do Warszawy, potem do majątku niedaleko Kluczkowic. Imał się różnych zajęć – był robotnikiem w tartaku i magazynierem w browarze. W 1944 r. w Lublinie zaczął pracę w Lidze Morskiej, upoważniono go też do zabezpieczenia mienia PSM.

Dyrektor PSM w Gdyni

Od maja 1945 r. z upoważnienia Hilarego Minca – ministra przemysłu Konstanty Maciejewicz, pracując w Wydziale Szkoleniowym Departamentu Morskiego tegoż ministerstwa, zajmował się angażowaniem i zarządzaniem personelem administracyjnym, jak i później dydaktycznym. Został dyrektorem PSM w Gdyni, przystosowując ją do celów edukacyjnych i nadzorując zwiększony, w porównaniu z okre­sem przedwojennym, nabór uczniów na Wydziały – Mechaniczny i Nawigacyjny oraz dbając o apro­wizację dla pracowników i uczniów w tym trudnym powojennym okresie. Pierwszego października 1945 r. przewodniczył Komisji Egzaminacyjnej w Szkole.

Dyrektor PSM w Szczecinie

Po przeniesieniu Wydziału Nawigacyjnego do Szczecina Konstanty Maciejewicz objął stanowisko dyrektora szczecińskiej PSM. Po likwidacji PSM pra­cował od 1953 r. w Polskim Rejestrze Statków, jako inspektor pokładowy. W latach 1953-1955 dowodził żaglowcem „Zew Morza”.

Na emeryturę oficjalnie odszedł w 1962 r., ale nadal pracował – jako ławnik w Izbie Morskiej czy przewod­niczący kapitańskich komisji egzaminacyjnych. Zmarł w Szczecinie 25 października 1972 r., został pocho­wany na Cmentarzu Centralnym, w Alei Zasłużonych.

Odznaczony był m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Jego imię nadano m.in. ulicom w Gdyni i Szczecinie, szczecińskiej i kołobrzeskiej szkole podstawowej oraz statkowi – s.s. „Kapitan K. Maciejewicz”– siedzi­bie szczecińskiego Liceum Morskiego. Na nabrzeżu Pomorskim w Gdyni umieszczono tablicę poświęconą Konstantemu Maciejewiczowi.