Słownik biograficzny absolwentów Szkoły Morskiej w Tczewie 1922-1930
Ukazała się pierwsza część cyklu biograficznego zawierającego życiorysy blisko 190 absolwentów Szkoły Morskiej w Tczewie. Byli to uczniowie niezwykli, którzy żyli w niezwykłych, pionierskich czasach. Szli do szkoły morskiej w kraju bez morskich tradycji, początkowo bez możliwości pracy na morzu. To właśnie oni tę morską tradycję stworzyli, wywalczyli, ugruntowali dzięki wspaniałym nauczycielom. Historie ich są także niezwykłe.
Tczewiacy – tak o sobie mówili i z dumą nosili w klapie marynarski znaczek (zaprojektowany w 1922 lub 1923 r. przez szkolnego kolegę Jana Gottschalka). W 1930 r. – roku przeprowadzki Szkoły do pięknych gmachów przy ul. Morskiej w Gdyni oraz jubileuszu jej 10-lecia, założyli Związek Absolwentów i zorganizowali pierwszy zjazd.
Gdy wybuchła II wojna, część absolwentów została zmobilizowana lub zgłosiła się do wojska na ochotnika, by walczyć z wrogiem. Nie zabrakło ich we Flotylli Pińskiej, w szeregach Lądowej Obrony Wybrzeża. Inni walczyli na morzu, pływali w konwojach, dowożąc wojskom alianckim potrzebne materiały, żywność, broń, paliwo, uczestniczyli w inwazji na Normandię.
Wielu zginęło, wielu nie wróciło do Polski, choć nierzadko marzyli o tym do końca swych dni, ale nie chcieli mieszkać w kraju pod sowieckim butem. A ci, którzy wrócili, w latach stalinowskich byli prześladowani, wtrącani do więzień i skazywani, inni pozbawiani pracy na morzu.
Wspólnota absolwentów przetrwała te wszystkie lata i pod koniec lat 60. ub. wieku z potrzeby serc powstało Koło Tczewiaków jako stowarzyszenie nieformalne, bo w PRL formalne były te z obowiązkowego nadania PZPR. Korespondowali z sobą od dawna, ale skrzyknęli się w 1969 r., gdy zbliżało się 50-lecie ich Szkoły – by zamontować na budynku szkoły tablicę pamiątkową. Zawisła uroczyście 25 września 1970 r.
Największym świętem dla Tczewiaków był 8 grudnia: dzień uroczystego poświęcenia Szkoły Morskiej w Tczewie w roku 1920. Co roku tego dnia, kto mógł i czuł się na siłach, przyjeżdżał do Tczewa na koleżeński, tradycyjny obiad z okazji Święta Szkoły (na koszt własny), a z różnych stron świata nadchodziły życzenia z okazji święta „naszej Braci Morskiej”.
Publikację tę, przygotowaną z inicjatywy JM Rektora UMG prof. dr. hab. inż. kpt. ż.w. Adama Weintrita, absolwenta Wydziału Nawigacyjnego WSM w Gdyni z roku 1985, można nazwać ostatnim zjazdem Tczewiaków. I to zjazdem najpełniejszym, bo blisko 90-procentowym. Nie pojawili się na nim tylko ci, o których nie udało się zdobyć żadnej lub prawie żadnej informacji. Nie wszystkie też biogramy są opracowane wyczerpująco: jedne są obszerne, inne zaledwie szkicem. Uznałyśmy jednak, że lepiej zamieścić choć kilka zdań – niż nic. Jeśli pojawią się nowe informacje, będzie można zamieścić tczewski aneks w kolejnym tomie.
Zaczynamy pracę przy kolejnym tomie: absolwenci Państwowej Szkoły Morskiej z lat 1931-1945 i zapraszamy do współpracy, nadsyłania biogramów, zdjęć itp.
Małgorzata Sokołowska, Joanna Stasiak