Uniwersytet Morski w Gdyni UMG

W dniu 2016-03-21 miało miejsce oficjalne rozpoczęcie prac w ramach projektu SAT-AIS-PL. Projekt ma na celu opracowanie, zbudowanie oraz umieszczenie na orbicie okołoziemskiej polskiego satelity systemu Automatycznej Identyfikacji Statków (AIS – Automatic Identification System) wraz z naziemną stacją telemetrii, śledzenia i kontroli satelity TT&C (Telemetry, Tracking and Control) oraz interfejsem umożliwiającym dystrybucję danych do zdefiniowanych użytkowników końcowych.

Prace nad polskim segmentem satelitarnym AIS rozpoczęły się w 2014 roku od realizacji wstępnego studium wykonalności (projekt POL-SAT-AIS) zleconego przez Europejską Agencję Kosmiczną w ramach Polish Industry Incentive Scheme konsorcjum instytucji naukowych:

• Instytut Łączności PIB (lider projektu)
• Akademia Morska w Gdyni
• Centrum Badań Kosmicznych PAN

Studium to zostało pozytywnie zaopiniowane przez ESA oraz przez Międzyresortowy Zespół ds. Polityki Kosmicznej w Polsce, które podjęły decyzję o kolejnym etapie prac - pod nazwą SAT-AIS-PL -  i zleceniu ich konsorcjum przemysłowo-naukowemu, którego liderem od lutego 2015 roku jest spółka Creotech Instruments S.A.

Projekt SAT-AIS-PL będzie realizowany przez konsorcjum przemysłowo-naukowe w składzie:

• Creotech Instruments S.A. (lider projektu)
• Hertz Systems Ltd Sp. z o.o.
• Atos Polska S.A.
• Centrum Badań Kosmicznych PAN
• Instytut Łączności PIB
• Akademia Morska w Gdyni
• Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego Sp. z o. o.

Na SAT-AIS-PL składać się będzie satelita o masie około 40 kg z odbiornikiem sygnałów z transponderów AIS zainstalowanych na jednostkach morskich, naziemna stacja łączności, centrum kontroli lotu i sterowania oraz terminal danych AIS, który będzie udostępniany użytkownikom końcowym. Wszystkie naziemne elementy infrastruktury systemu zostaną zlokalizowane w Polsce.

Projekt ten realizowany na zlecenie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA – European Space Agency), której jako kraj jesteśmy członkiem od 2012 roku, potrwa przynajmniej 7 lat i będzie składał się z czterech etapów:

• Pierwsza, zainicjowana właśnie faza, potrwa do końca I kwartału 2017 roku i obejmie wykonanie projektu misji satelity i stworzenie architektury podsystemów.
• W latach 2017-2020, w czasie drugiego etapu, powstanie prototyp systemu, a następnie właściwy satelita.
• Kolejna faza obejmie wystrzelenie rakiety, która wyniesie satelitę na orbitę.
• Ostatni etap, przewidziany na kilka kolejnych lat, to faza operacyjna systemu. Obejmie ona także sprowadzenie satelity z orbity po zakończeniu misji.

Zarówno wstępne studium wykonalności (POL-SAT-AIS) jak i kolejne etapy projektu SAT-AIS-PL były/są realizowane przez pracowników Katedry Telekomunikacji Morskiej (KTM), która od 2007 roku prowadzi badania w zakresie satelitarnej detekcji danych ze statkowych transponderów AIS oraz posiada stosowne kompetencje i aktywnie współpracuje w tym obszarze z instytucjami międzynarodowymi w ramach European Satellite AIS Joint ESA and EMSA Programme oraz EU Satellite-AIS Collaborative Forum jak i ESA, ITU, IEEE, IMO, IALA, IMSO oraz HELCOM. Głównym zadaniem za które bezpośrednio odpowiadają pracownicy KTM jest projekt i realizacja satelitarnego odbiornika AIS oraz transceivera systemu VDES (VHF Data Exchange System). Dodatkowo pracownicy KTM będą zaangażowani w opracowanie systemów łączności między satelitą a stacją naziemną oraz innymi, związanymi z planowaniem misji kosmicznej, zadaniami.

Dodatkowych informacji udziela mgr inż. Marcin Waraksa (Manager WP2200.2 SAT-AIS Receiver) – email m.waraksawe.am.gdynia.pl

Zdjęcia:  Andrzej Koterski / Creotech