Prof. Bradford Parkinson - "Father of GPS"
Profesor Bradford Parkinson urodził się 16 lutego 1935 roku w Madison, w stanie Wisconsin. Swoją edukację rozpoczął w szkole średniej w Breck School w Golden Valley w stanie Minnesota. W 1957 roku ukończył Akademię Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, uzyskawszy tytuł licencjata inżynierii ogólnej. W 1961 roku uzyskał tytuł magistra aeronautyki i astronautyki w Massachusetts Institute of Technology (MIT). Jako oficer USAF został przydzielony do pracy w Centralnym Ośrodku Testów Naprowadzania Inercyjnego w Alamogordo w stanie Nowy Meksyk, gdzie jako główny analityk zajmował się systemami naprowadzania bezwładnościowego USAF.
W 1964 roku rozpoczął studia doktoranckie na Stanford University, które ukończył w 1966 roku, uzyskując doktorat w dziedzinie aeronautyki i astronautyki.
Kariera zawodowa w USAF
Do Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych (USAF) wstąpił w roku 1957 roku. Po ukończeniu doktoratu na Uniwersytecie Stanforda w 1966 roku został przydzielony do Szkoły Pilotów Testowych Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych (1966–1968) jako instruktor akademicki i był szefem jej Wydziału Symulacji, a także głównym instruktorem akademickim w klasie astronautów. Większość Jego studentów w następnych latach rozpoczęła służbę w NASA i wchodziła w skład załóg promów kosmicznych.
Po zakończeniu służby w Szkole Pilotów Testowych został przeniesiony do Akademii Sił Powietrznych USA, gdzie jako profesor pełnił służbę na stanowisku zastępcy kierownika Katedry Astronautyki i Informatyki. Równolegle ze służbą w uczelni brał udział w opracowaniu nowej wersji śmigłowca bojowego AC-130, kierując budową innowacyjnego, cyfrowego systemu kierowania ogniem. Po zakończeniu prac uczestniczył w 26 misjach bojowych w Azji Południowo-Wschodniej, za udział w których został uhonorowany wieloma odznaczeniami wojskowymi.
Po zakończeniu służby w Azji Południowo-Wschodniej powrócił do Akademii Wojsk Lotniczych na stanowisko kierownika Katedry Astronautyki i Informatyki.
Prace przy budowie systemu satelitarnego
W 1972 roku oddelegowany został do pracy nad projektem znanym pod kryptonimem 621B, którego celem było utworzenie nowego systemu nawigacyjnego z wykorzystaniem satelitów. Z ogromnym zaangażowaniem zbudował nowy zespół, który stworzył koncepcję systemu satelitarnego dostępnego 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku. Kierował tym zespołem w latach 1973-1978. Zespół stworzył architekturę systemu i doprowadził do jego uruchomienia, a pułkownik Parkinson osobiście był odpowiedziany za uzyskanie zgody, zarówno w Senacie USA, jak i w Dowództwie Sił Powietrznych USA, na jego budowę.
W 1978 roku zakończył, w stopniu pułkownika, służbę wojskową, która trwała 26 lat.
Zakończenie służby wojskowej nie przerwało prac nad rozwojem systemu GPS. W 1979 roku pracował jako profesor inżynierii mechanicznej na Colorado State University, a następnie przyjął stanowisko wiceprezesa Space System Group w Rockwell International, gdzie zajmował się planowaniem strategicznym i opracowaniem zaawansowanych systemów kosmicznych. W latach 1980-1984 był wiceprezesem i dyrektorem generalnym w firmie Intermetrics, odpowiedzialnej za stworzenie języka programowania HAL/S, używanego na promach kosmicznych.
W 1984 roku objął stanowisko profesora na Stanford University, gdzie objął Katedrę Aeronautyki i Astronautyki im. Edwarda C. Wellsa. Wykładał astrodynamikę i teorię sterowania. W 1999 roku pełnił funkcję dyrektora zarządzającego w firmie Trimble Navigation.
Był jednym z głównych badaczy i kierownikiem programu Gravity Probe B, realizowanego wspólnie przez NASA i Stanford University, którego celem było pierwsze w historii testowanie ogólnej teorii względności Einsteina. Wyniki tych badań zostały opublikowane w latach 2007-2015.
Prof. Bradford Parkinson zasiadał w wielu radach korporacyjnych i rządowych. Od wielu lat jest współprzewodniczącym National Space-Based Positioning Navigation and Timing Advisory Board of GPS, jednego z trzech organów zarządzających systemem GPS, który kreuje kierunki rozwoju systemu GPS, zarządza programami badawczymi i finansowaniem badań. Ponadto przygotowuje niezależne opinie dla Rządu Stanów Zjednoczonych z zakresu swojej odpowiedzialności.
Najważniejsze osiągnięcia
Do najważniejszych osiągnięć Pana Profesora z całą pewnością należy zaliczyć uruchomienie systemu GPS, ale również stworzenie podstaw teoretycznych i budowę wykorzystywanego głównie w transporcie lotniczym systemu Wide Area Augmentation System (WAAS). Pan Profesor jest również autorem innych innowacji z zakresu wykorzystania systemów satelitarnych, jak lądowanie Boeinga 737 „na ślepo” z wykorzystaniem tylko systemu GPS czy też w pełni automatyczna kontrola GPS ciągników rolniczych na nierównym polu z dokładnością do dwóch cali.
Efekty Jego prac, ich innowacyjność, zostały potwierdzone w latach 1996-2004 uzyskaniem siedmiu patentów.
Za swoją działalność naukową i zawodową był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany. Jedną z najważniejszych nagród jest Nagroda Królowej Elżbiety dla całego zespołu odpowiedzialnego za architekturę i budowę systemu GPS, wręczona w 2019 roku przez księcia Walii Karola (obecnego króla Karola III). Rok wcześniej otrzymał Medal Honoru IEEE.
W dniu 16 listopada 2023 roku Senat Uniwersytetu Morskiego w Gdyni przyjął uchwałę 223/XVII w sprawie nadania prof. Bradfordowi Parkinsonowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
„w uznaniu rewolucyjnego wkładu w rozwój techniki oraz wszystkich form transportu, jak również stworzenie podstaw do epokowej zmiany funkcjonowania świata i społeczeństw XX i XXI wieku poprzez kierowanie zespołem odpowiedzialnym za utworzenie pierwszego satelitarnego systemu pozycyjnego GPS-NAVSTAR (Global Positioning System – NAVigation Signal Timing and Ranging)”.
Nadanie godności Doktora Honoris Causa poparły 4 uczelnie:
- Senat Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni,
- Senat Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie,
- Senat Politechniki Warszawskiej oraz
- Senat Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.
Recenzentami dorobku naukowego i osiągnięć zawodowych Profesora Parkinsona byli:
- prof. dr hab. inż. Jarosław Bosy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu,
- prof. dr hab. inż. kpt. ż.w. Zbigniew Burciu z Uniwersytetu Morskiego w Gdyni oraz
- prof. dr hab. inż. Stanisław Oszczak z Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie.
Laudację wygłosił
- prof. dr hab. inż. Krzysztof Czaplewski z Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.
Uroczystość nadania godności i tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Morskiego w Gdyni odbyła się 21 marca 2024 r.